Majkl Del - Vizionar koji je sa 19 godina formirao jednog od giganata hardverske industrije

Ovaj tekst je nastao u okviru programa Preduzmi ideju koji finansira USAID.

Majkl Del osnovao je jednu od najvećih i najprofitabilnijih tehnoloških kompanija Dell Inc. sa svega 19 godina. Od tada do danas, tokom svoje dugogodišnje karijere, ovaj američki biznismen i filantrop osvojio je brojne nagrade za svoj rad, te postao jedan od najbogatijih Amerikanaca. Trenutno, Del je 24. najbogatiji čovek na svetu, a prema procenama magazina Forbs njegovo bogatstvo iznosi preko 55 milijardi dolara. Pojedini navodi čak sugerišu da bi do 2033. godine mogao da postane trilioner.

Detinjstvo i mladost

Rođen u Hjustonu 1965. godine, Del je svoj prvi posao kao perač sudova dobio sa 12 godina, dok je kasnije u tinejdžerskom dobu nastavio da zarađuje novac honorarnim poslovima. Kako je u jednom intervjuu istakao, od roditelja je tokom odrastanja konstantno slušao o ekonomiji, berzi i naftnoj krizi 70-ih. Pod njihovim uticajem razvio je interesovanje za biznis i berzu, te je svoj zarađeni džeparac počeo da ulaže sa samo 13 godina, kupujući akcije.

Pored zanimanja za ekonomiju, Majkl je gajio i interesovanje prema tehnologiji. Voleo je da rastavlja stvari poput telefona, radija, televizora i drugih elektronskih uređaja, jer je želeo da sazna kako rade. Igranje sa tim uređajima bila je neka vrsta škole za njega, te je, kako je par puta istakao, u njemu probudilo želju da pokuša da poboljša te aparate. Svoj prvi kompjuter, Apple II, dobio je sa 15 godina i, kako je navedeno u njegovoj autobiografiji, odmah ga je rastavio i ponovo sastavio da bi video kako je konstruisan. 

Uprkos tome što je od malena pokazivao sklonosti ka biznisu i tehnologiji, Delovi roditelji su insistirali da postane doktor, pa je zato 1983. upisao medicinu na Univerzitetu u Teksasu. Kada je bio brucoš, Majkl je kao hobi počeo da sastavlja i prodaje personalne računare iz svoje sobe u studentskom domu. Kako je godinama kasnije priznao, dobio je želju da formira svoju kompaniju samo zato što njegova porodica nije htela da se on time bavi. 

Dell korporacija i strategija direktne veze sa kupcima

Već naredne godine, odnosno 1984, Del je osnovao kompaniju pod nazivom PC’s Limited. Kako tvrdi, pokretanje sopstvenog biznisa ga je koštalo 1.000 dolara, a na samom početku, proizvodno osoblje firme sastojalo se od svega tri momka sa šrafcigerima. Godine 1988. Del menja naziv firme iz PC’s Limited u Dell Computer Corporation.

Od svog nastanka, kompanija Dell bila je usmerena na direktno povezivanje sa klijentom, što je, kako njen osnivač smatra, jedan od razloga njenog uspeha. Naime, implementirali su strategiju direktnog marketinga i direktne komunikacije sa klijentima – od sastanka licem u lice, preko komunikacije putem telefona i pošte, do interneta. Na taj način su, kako Del ističe u svojoj knjizi, imali priliku da čuju mišljenje svojih korisnika o svemu što kompanija radi, te da se izdvoje od konkurencije. Pored pristupačnih cena i dobrog odnosa sa klijentima, od početka je fokus kompanije bio i na kvalitetnim mašinama, što je brzo dovelo do širenja biznisa.

Samo godinu dana nakon osnivanja firme, prvi Dell kompjuter našao se na tržištu pod nazivom „Turbo”. Kompanija je 1986. uvela pionirski zahvat u industriji – garanciju povraćaja novca za mesec dana, što je bila prekretnica u širenju Dellovih usluga. Majkl je 1992, kada je imao 27 godina, postao najmlađi izvršni direktor kompanije koja se nalazi na listi 500 najuspešnijih korporacija časopisa Fortune. Šest godina kasnije, osnovao je privatnu investicionu firmu MSD Capital, kako bi upravljao ogromnim kapitalom porodice Del.

Kriza uspeha, sužavanje fokusa i povratak na vrh

Tokom devedesetih, Dell korporacija je imala određene poteškoće zbog naglog porasta obima posla. Kako je Majkl istakao, u tom periodu je naučio da postoji nešto što se zove prebrzi rast. Naime, prihod kompanije je od 1988. sa 150 miliona dolara porastao na skoro dve milijarde do 1993, a infrastruktura i logistika se nisu razvijale istim tempom. Takođe, hiper-rast firme doveo je do toga da firma proširi svoje poslovanje na nove proizvode, usluge i nova tržišta. Ipak, Dell korporacija je imala problem da sve to isprati, odnosno da tim istim tempom izgradi fabrike, nova skladišta, te zaposli dovoljan broj ljudi.

Međutim, adekvatnom prioritizacijom Majkl Del je uspeo da usmeri firmu na pravi put, određujući likvidnost, profitabilnost i rast kao kompanijski moto. Dell inc. je u prvom kvartalu 2001. dostigao udeo na svetskom tržištu od 12,8 odsto i tako nadmašio kompaniju Compaq, te postao najveći svetski proizvođač računara u tom momentu. Tri godine kasnije, Majkl Del je podneo ostavku kao izvršni direktor, zadržavši mesto predsednika upravnog odbora, želeći da se fokusira na filantropski rad. Doduše, samo dve i po godine kasnije, odbor ga je zamolio da se vrati na tu poziciju zato što je kompanija pala na drugo mesto u pogledu prodaje personalnih računara.

Pod njegovim vođstvom su se uspesi narednih godina nastavili, te je krajem 2016. godine kompanija Dell preuzela vlasništvo nad EMC Corporation, a kako izvori navode, u tom momentu je to bila najveća tehnološka akvizicija u istoriji, vredna 67 milijardi dolara. Firma Dell Technologies je privatizovana 2013, a potom opet uvrštena na berzu 2018. godine. Danas, sa prihodima od 101 milijarde dolara i oko 130.000 zaposlenih, jedna je od najvećih svetskih IT kompanija.

Filantropski rad i priznanja

Pored uloge izvršnog direktora Dell-a, Majkl je aktivan i kao filantrop. Zajedno sa svojom suprugom Suzan osnovao je Fondaciju Majkl i Suzan Del, usmerenu na pomaganje deci koja žive u urbanom siromaštvu u SAD, Indiji i Južnoj Africi.

Del je u nekoliko navrata tokom svoje višedecenijske karijere nagrađivan za vizionarsko vođstvo. Između ostalog, dobio je titulu „preduzetnika godine” od strane časopisa Inc. i „čoveka godine” od strane PC magazina. Proglašen je i za „izvršnog direktora godine” od strane časopisa Financial World, Industry Week i Chief Executive. Tri godine zaredom (1997, 1998. i 1999) imenovan je kao jedan od „vrhunskih 25 rukovodilaca godine” u časopisu Buissness Week, a dobio je i titulu „top CEO u američkom biznisu” magazina Worth. Nagrađen je i prestižnom nagradom Computerworld Smithsonian.

Član je Saveta direktora u privrednoj komori Sjedinjenih Američkih Država i autor je tri knjige: „Direct from Dell”, „Let Curiosity Lead You: Flashbacks” i „Play Nice But Win: A CEO’s Journey from Founder to Leader”.

*Izrada ovog teksta omogućena je uz podršku američkog naroda putem Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID). Sadržaj ovog teksta je isključivo odgovornost Udruženja SEE ICT i ne predstavlja nužno stavove USAID-a ili Vlade SAD.